ویژگی های ساختاری و ادبی دوبیتی های سیستان

نویسندگان

فاطمه الهامی

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار

چکیده

ترانه­های سیستانی بخشی از میراث معنوی و فرهنگ عامۀ سیستان و برگرفته از فرهنگ، تمدن و علایق مردم آن است. مردم این خطه عواطف و احساسات، امیال و آرزوهای خود را به بهترین شیوه با زبان احساس و در قالب ملموس­ترین تصویرگری­ها بیان داشته­اند. با بررسی حدود چهارصد دوبیتی سیستانی، ویژگی­های ساختاری و ادبی آن در این جستار تحلیل شده است. بررسی ساختار و فرم دوبیتی­ها نشان می­دهد که دوبیتی های سیستانی همانند دوبیتی­های زبان فارسی وزن، قالب و قافیه و ردیف دارند؛ اگرچه تا حدودی از نظم و قاعدۀ اصلی آن خارج شده اند. در بررسی آماری مشخص شد که تمایل سرایندگان به کاربرد ردیف تقریباً دوبرابر قافیه است. در بحث قافیه، نزدیک به نیمی از دوبیتی­ها قافیۀ سالم و بقیه قافیه­های معیوب دارند. برخی از قافیه­ها به شکل قافیه در قالب مثنوی و به شکل قافیه در قالب قطعه آمده است و برخی از دوبیتی­ها بدون قافیه است. کاربرد آرایه های تشبیه، کنایه، استعاره، تکرار، تمثیل و دیگر آرایه­ها، طبع­آزمایی و ذوق سلیم مردم این خطه را در ارائه تصویرهای زیبا و دلنشین نشان می­دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بیان ادبی شعر و سرایش رباعی و دوبیتی

یکی از پیشینیان محقّقان ادبی،‌ یعنی ارسطو در خصوص نحوة تأثیر بیان شاعر در مضامین ادبی و عاطفی گفته است: عظمت بیان شاعر در این است که اصل تقلید و محاکات را ماهرانه نشان دهد، گروهی دیگر بر این عقیده‌اند که: شیوة طرح مطالب را از محتوای موضوع، مهم‌تر جلوه داده‌اند، چنان که فرمالیست‌های روسی،‌ بحث ادبیات کلام (Literatiness) را مطرح کرده‌اند. پس زبان ادبی، جز ظاهر الفاظ،‌ شباهتی به زبان عادی ندارد، ب...

متن کامل

بررسی و تبیین ویژگی های صرفی و نحوی تاریخ سیستان

اقبال محققان ادبی ما به آثار منثور کمتر از متون منظوم است. حاصل آنکه  برخی از آثار منظوم فارسی با چاپ­ها و تصحیح­های مختلف،  با فرهنگ­ها و فهرست­های مناسب (فرهنگ­های واژگانی) در دسترس اهل فن  قرار دارد، در حالی که چه کم است تعداد آثار منثوری که این چنین  به جامعه علمی و فرهنگی ما عرضه شده باشد، گفتنی است  برای بازشناساندن اهمیت و اعتبار راستین  متون  منثور فارسی، در آن آثار، زمینه و امکان  کنکا...

متن کامل

نگاهی به مراحل و ویژگی های نقد ادبی سید قطب

سید قطب یکی از پیشگامان عرصه ادبی معاصر عربی می باشد که درصف نخستین نسل ناقدانی قرار می گیرد که بعد از نسل پیشگامان (جیل الرواد) ادبیات نوین عربی پای در عرصه نقد ادبی و ادبیات نهادند، وی دارای سه مرحله نقدی است که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشند و دارای اشتراکات و اختلافاتی با هم هستند، این مراحل عبارتند از: 1- مرحله همراه عقاد 2- مرحله دعوت به اد...

متن کامل

بررسی ویژگی های الیاف بزهای بومی استان سیستان و بلوچستان

برای ارزیابی خصوصیات الیاف بزهای بومی استان سیستان و بلوچستان از تعداد 270 رأس بز ماده یک تا سه ساله شهرستان های خاش، سراوان و ایرانشهر، نمونه الیاف برداشت شد. نتایج نشان داد تفاوت میانگین هیچ یک از صفات الیاف (به جز وزن بیده) معنی دار نبود. وزن بیده بزهای سه (7/7 ± 4/323 گرم) و دو ساله (8/7 ± 5/315 گرم) بیشتر از بزهای یک ساله (7/7 ± 4/263 گرم) بود (01/0 P

متن کامل

تأملی در ویژگی های ادبی و زبانی ماشین نوشته ها

ادبیات جاده ای که از ژانرهای ادبیات فولکوریک محسوب می­شود با عناوین دیگری چون: ادبیات سیار، ادبیات کامیونی، ادبیات بیابانگرد، ادبیات ماشینی، ماشین نوشته ها و خودرو نوشته ها نیز کاربرد دارد. این نوشته ها که ساخته ذهن مردان جاده است، بیان هنری زیبایی از رنج و اندوه انسان نسبت به ذات خود، اسرار و رموز جهان هستی، مطیع شدن در برابر قضا و قدر و سپردن امور به دست  تقدیر و سرنوشت است. اگرچه بیشتر ابیات...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فرهنگ و ادبیات عامه

جلد ۳، شماره ۷، صفحات ۲۳۶-۲۶۱

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023